IV. Buch, II. Kapitel. 625
iam diu animose subtrahens, velut improbus multarum invasor ecolesiarum et
violentus ubique oppressor Christi pauperum, ex sententis imperatoris et unanimi
Consensu episcoporum seu principum suis omnibus abdiocatus ounotis persequendus
roscribitur, et Saxonie ducatus eidem seoundum cCensuram presencium ablatus
Erruhardo comiti. .. addioitur.“ Dieses Zeugnis enthält nur einen kleinen, durch
das Wort „oirca“ noch genährten Irrtum im Datum. Sonstentspricht es vollkommen
der Gelnhauser Urkunde. Auch hier sind die Gründe der Verurteilung: 1. Die Ge-
walttaten, 2. Das Fernbleiben von den Gerichtstagen, 3. Der Hochverrat (Romani
hostis imperü). Die Annalen erwähnen darum kurz: Imperator nativitatem
Domini Erphesfurd celebravit 1181. Ausführlicher vom Reichstag zu Erfurt oiro#
festum S. Martini (10. November), wo Heinrich sich unterwirft.
Die Chron. Regia Coloniensis (— Ann. Colon. Maximi, Schulausgabe 1880)
in der gegen Ende des 12. Jahrhunderts verfaßten (S. XI) zweiten Fortsetzung p. 130:
117. Imperator . curiam in cotavo epiphanie Wormacise habuit pro dissensione
Coloniensis episcopi et ducis et principum orientalium Saxonum, qui omnes
iusticiam de duce a caesare implorabant, cum ille tamen absens esset . Curia
apud Magdeburg satis celebris. Quimonia omnium pene principum ibir habita est
de duce Saxonum qui iam per annum ad audientiam vocatus venire aut noluit
aut timuit, ibique fraus eius et perficia primum imperatori detecta est. Also
nur die Klagen der Fürsten führen das Verfahren gegen den Herzog herbei; der
Kaiser entdeckt dessen üble Absichten zuerst in Magdeburg. Dies bezieht sich wahr-
scheinlich auf die durch den Trotz Heinrichs unfruchtbar gemachte persönliche Zu-
sammenkunft in Haldensleben zwischen beiden Fürsten. Unter 1181 spricht die
Chronik von dem Reichstage zu Gelnhausen in media qguadragesima (Ende März);:
ibi sentencia ipsius Caesaris et judicio cunotorum prinoipum dux Saxonige ducatu
suo privatus, et assensu cunctorum episcopus Coloniensis in sun diocesi et
per omnem Westfaliam et Angriam (übertrieben!) ei ducatui preficitur; religua
autem pars per omnem Saxoniam cComiti Bernardo de Hanahalt obvenit.
Die 1181, also gleichzeitig, abgeschlossene erste Fortsetzung der Pegauer Annalen
(M. G. Ss. XVI) erwähnen p. 262 den Wormser Reichstag in octava epifaniae, aber
ohne die Angelegenheit Heinrichs zu nennen. Dann den Magdeburger Reichstag
in natali S. Johannis Bapt., ubi propter absentiam Heinrici ducis nihil determinari
Potuit . . Postea curiam in Nuvrinbersh (II) habuit, ad quam dux Heinrious
secundo vocatus venire renuit. Terciam curiam in Cuine eidem duci indixzit, et
non venit statimque ab omnibus principibus expeditio contra ducem indicta est.
P. 263. 1180. Imperator post epifaniam curiam habuit in Wirciburg, ad quam
dux Heinrious vocatus non venit, et ideo ex sententia principum reus maiestatig
adiudicatur. Preterea omnis hereditas eius et omnia beneficia qune vel a 0
vel ab episoopis possedit, eidem abiudicatur. .. Imperator euriam habuit Geilin-
husen ante paschas 14 nootes (13. April). Ibi... Bernhardo oomiti . .. duoa tus
Saxoniae.. adiudicatur circa orientalem partem fluminis Wisera; ducatum vero
ad occidentalem plagam eiusäcem fluminis in Westfalia Coloniensis episcopus
obtinuit . Imperator in natali S. Johannis Bapt. (24. Juni) curiam Ratisbonne
habuit, ubi ducem Heinricum ex sententia principum ducatu Bawariae et hereditate
et beneficiis privavit. Alles sehr richtig und bedeutsam, nur daß die Peg. Annalen
die Bedeutung des Wormser Reichstags für das Verfahren übersehen und dafür
einen unmöglichen Reichstag in Nürnberg einschieben.
Wenige Jahre später (ca. 1190) entstanden die Annales Magdeburgenses
(ibid. p. 194). Sie erwähnen unter 1179 den Magdeburger Reichstag, ohne der
Verhandlung gegen Heinrich zu gedenken. 1180 . Dufx Heinricus ab imperatore
ad ouriam Wirciburc vocatus et venire Contempnens, ex sententia principum reus
maiestatis et privari beneficiis adiudicatur; cui Bernhardus Comes in ducatu
Sexonie substituitur. Das ist alles.
Um dieselbe Zeit (1182) schrieb der Pölder Mönch Theodor seine Annalen
(ibid. p. 95). Er erwähnt kurz den Wormser Reichstag, ohne zu melden, was dort
verhandelt wurde. Ferner die Klagen der sächsischen Fürsten gegen Heinrich, quem
imperator multis curiis evocatum sed minime consenticatum, tandem principum
h#udicio rebus et beneficiis abiudicavit. p. 96: 1181..Heinricus ... diutius
rebellare non prevalens, pacem ab imperatore postulat et accipit, se suaque omnia
Pöllippson, Heinrich der Löwe. 40